Ilıman iklim bitkileriyle bilinen Türkiye, son yıllarda tropikal meyve üretiminde önemli ilerlemeler kaydederek hem iç talebi karşılıyor hem de ihracat pazarlarındaki etkinliğini artırıyor.
Birkaç çiftçinin hobi olarak başladığı tropikal meyve yetiştiriciliği, Türkiye’nin Akdeniz ikliminde hızla gelişerek Mersin ve Antalya gibi güney illerinde önemli bir geçim kaynağı haline geldi. Bölgede şu anda 40’tan fazla çeşit yetiştiriliyor ve toplam tarımsal üretimin yüzde 30’unu tropikal meyveler oluşturuyor.
Bölgede muz ve kivi ile başlayan sektör, artık avokado, mango, çarkıfelek meyvesi, papaya, liçi, ejder meyvesi, pomelo, limon ve guava gibi çok çeşitli meyveleri kapsıyor. Özellikle avokado, mango ve ejder meyvesi güçlü bir ihracat potansiyeli gösteriyor.
Geriye dönüp bakıldığında, ülkemizde tropikal meyve ihracat yolculuğu 2020 yılında 7 milyon dolarlık bir ciroyla başlamış ve sadece beş yıl içinde 25 milyon dolara ulaşarak nispeten kısa bir sürede önemli bir büyüme kaydetmiş. Rusya ve Ukrayna, şu anda Türkiye’nin tropikal meyveleri için lider ihracat pazarı konumundayken Avrupa ve komşu ülkeleri de potansiyel taşıyor.
Ege Meyve İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, Türkiye’de tropikal meyve sektöründeki önemli gelişmeye dikkat çekerek, bunun ülkeye sağladığı önemli katkılara dikkat çekti.
Uçak, “Tropikal meyveler yüksek katma değer sunarak çiftçiler için kârlı bir seçenek haline geliyor. Ayrıca, Afrika veya Asya’dan ithalata güvenmek yerine, bu meyveleri yerel olarak yetiştirmek, özellikle çevresel olmak üzere birçok fayda sağlıyor” şeklinde açıkladı ve sektörün büyümesiyle birlikte süpermarketlerin ve hatta yerel pazarların, daha önce Türk tüketicisinin pek de aşina olmadığı bu meyveleri artık daha uygun fiyatlarla sunduğunu belirtti.
Tarım ve Orman Bakanlığı da yeni ortaya çıkan sektörü canlandırmak amacıyla tropikal meyve yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılmasına aktif olarak destek veriyor. Bakanlık, 2012 yılında Amerika Birleşik Devletleri menşeli 11 tropikal meyve çeşidinin tanıtımı için bir proje başlattı. Bu çeşitler, Antalya’nın Gazipaşa ilçesinde açık tarla koşullarında adaptasyon denemelerinden geçirildi ve yetiştiriciliğe uygun bulunanlar tescil edilerek sektöre sunuldu.
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM), sektörün büyümesini daha da artırmak amacıyla yeni tropikal meyve çeşitleri üzerinde aktif olarak araştırma ve projeler yürütüyor.
