İlk çağlardan beri beslenme kültürünün vazgeçilmezi olan şeker, insanların enerji ihtiyacını karşılamak için kullandığı önemli bir gıda maddesidir. Şeker, çok sayıda bitkinin içeriğinden elde edilse de, tatlandırma oranı ve kalite olarak şeker pancarı, diğer kaynakların önüne çıkmaktadır. Anadolu’da ilk şeker üretimi Cumhuriyet’in kurulduğu yıllarda başlarken, 1926’da Kırklareli’nin Alpullu ilçesinde kurulan fabrika, yerel üretimin yapıldığı ilk şeker fabrikası olarak tarihteki yerini almıştır. Ardından Uşak, Turhal, Eskişehir derken, günümüzde Türkiye’nin dört bir yanında faaliyete geçen, 15’i kamu, 12’si özel sektör, 6’sı ise üretici kooperatiflerine ait olmak üzere toplam 33 şeker fabrikası ile ülkemiz dünyanın en büyük şeker üreticilerinden biri olmuştur.
Hem devlet politikaları hem de getirisinin yüksekliği sayesinde Türkiye’de üretilen şekerin en önemli hammaddesi olarak şeker pancarı öne çıkmaktadır. Ülkemizde şeker pancarı tarımı yaklaşık 500 bin üreticinin istihdam edildiği, diğer bir ifadeyle yaklaşık 3 milyon insanın geçimini sağladığı bir sektördür .Bu çerçevede, şeker pancarının yetiştirilmesi esnasında sulama ve gübrelemenin doğru yapılması çok büyük önem arz etmektedir. 58 ilde 100 bin üretici tarafından yılda ortalama 3 milyon 400 bin dekar alanda 20 milyon tona yakın şeker pancarı üretimi gerçekleştirilirken, sulama yöntemlerinin verimlilik esaslı olarak yenilenmesinin, salma sulama ve yağmurlamadan ziyade, damla sulama sistemlerinin devreye alınarak suyun daha doğru bir şekilde toprakla buluşturulmasının önemine işaret edilmektedir.
Şeker pancarının yetişmesi, içindeki şeker oranın yükselmesi ve pancar kalitesinin yüksek düzeyde oluşabilmesi için, gübrenin su vasıtasıyla bitkiyle doğru ve yeterli bir biçimde buluşturulması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca pancarın içinde bulunan zararlı azot miktarının düşürülmesi de bir diğer önemli gerekliliktir.
Yatırım olarak daha pahalı gibi düşünülse de, maliyet açısından karşılaştırdığımızda damla sulama uygulamalarının, diğer sulama sistemlerine göre daha düşük maliyetli bir sistem olduğu görülmektedir. Örnek vermek gerekirse, döneminde yağmurlama sistemiyle sulama yapıldığında dekar başına 1200-1300 ton su harcanırken, damla sulama ile bu miktarın 600-700 tonlara kadar azaldığı ölçümlenmektedir.
Diğer tarımsal ürünlerin sulanmasında olduğu gibi, israfa dayalı sulama metotları, hem topraklarımızın çoraklaşmasına hem de sınırlı olan su kaynaklarımızın ziyan olmasına sebep olmaktadır . Son yıllarda ise ciddi problem haline gelen ve üreticilerimizin belini büken enerji maliyetlerini de hesaba katmak gerekir; zira her geçen gün katlanan tarımsal elektrik faturaları da üreticilerin ceplerini yakmaktadır. Damla sulama kullanılan arazilerde, enerji maliyetinin yaklaşık yüzde 45 oranında azaldığı gözlenmiştir.
NETAFIM, sektörünün en eski ve en yeniliçi firması olarak, geliştirmiş olduğu damla sulama çözümleriyle, şeker pancarı üretiminde doğru miktarda sulama ve gübreleme yapılmasını sağlayan ünitelerini üreticilerin hizmetine sunmaktadır.
Damla sulama metodunun sağladığı en belirgin avantajlarından birisi verim ve kalitedeki artıştır. Sadece pancarın istediği su ve gübre miktarını kısa aralıklarla homojen bir şekilde kök bölgesine verilmesini sağlayan damla sulama sistemi; yağmurlama sulama sisteminde dekar başına ortalama 5 ila 7 ton arası gerçekleşen verim düzeyini 10-12 ton seviyelerine kadar çıkarmaktadır Ayrıca damla sulama sistemleri sayesinde, şeker pancarında polar oranının yağmurlama sulama sistemine kıyasla 1-3 birim oranında artış sağladığı görülmektedir.
Öte yandan şeker pancarında yağmurlama sulama sisteminde ciddi bir sulama işçiliği mevcut iken, taşımalı sistem kullanan üreticiler ya işçi bulma sıkıntısı yaşamakta ya da yüksek maliyetlere işçi çalıştırmaktadırlar. Şeker pancarı üreticiliğinde, sezon içerisinde herhangi bir ciddi sulama işçiliğinin gerekmemesi de, damla sulama metodunun bir diğer artısıdır. Sadece ilk kurulum ve toplama işçiliği bulunan damla sulama sisteminde, kullanımı yapılan arazilerde işçilik maliyetinin ortalama olarak yüzde 65 oranında düştüğü tespit edilmiştir.
Ülkemizde şeker pancarında yaprak hastalığı olan cercospora (yaprak leke hastalığı) ve kök hastalığı olan rhizoctonia (kök çürüklüğü) sıklıkla görülmektedir. Bu hastalıkların en büyük sebebi ise aşırı nem ve sulamadır. Damla sulama sistemi ile yapraklar ıslatılmadığı ve aşırı sulama yapılmadığı için bu hastalıkların görülme riski azalmaktadır.
Damla sulama sisteminin sürekli kullanımı ile toprakları ıslah etmek mümkündür. Bu da, tarlaları yabani ot sarmasını minimize ederken, münavebe süresini oldukça makul seviyelere indirmektedir. Salma sulama ve yağmurlama sistemlerinin kullanıldığı şeker pancarı tarlalarında, münavebe süresi 4 yılı bulurken, ekonomik değeri bu denli yüksek olan bir ürün yetiştiriciliği için damla sulama sistemleri kullanıldığında, 4 yıl gibi uzun bir süre beklemek gerekmeyecektir.
Damla sulamanın şeker pancarı üreticilerine diğer bir katkısı da, bu sistem sayesinde her türlü topografya ve toprak tipinde homojen damla sulama sağlanmasından ötürü, arazi kullanımının yüzde 100 seviyesine ulaşmasıdır. Bu faktör de dekar başına verimi artıran bir başka etkendir. Şeker pancarı tarımında Streamline X, Typhon X ya da Typhoon Plus gibi NETAFIM markalı damlatıcılarla uygun kalınlıkta ve uzunlukta serilmiş damla sulama boruların tıkanmaya karşı en etkili lateraller olduğunun altını çizmek gerekmektedir: yapılan yatırımın en iyi sonuç vermesi için kaliteli çözümlerin, sulama ve gübrelemede kullanılması da oldukça önemlidir.
Tüm bu avantajları gözönünde bulundurarak, damla sulama uygulamalarının kullanımı, şeker pancarı üreticilerinin kârlılığını artıran, topraklarımızın çoraklaşmasını önleyen, su kaynaklarımızı ve dolayısıyla geleceğimizi koruyan, tarımda sürdürülebilirlik esaslarına en çok katkıda bulunan bir yaklaşımdır. 1965 yılında kurulan ve 2010 yılından bu yana Türkiye’de akıllı sulama sistemleri üretimi yapan NETAFIM, başta şeker pancarı üreticileri olmak üzere Türk çiftçisine katkılarını sunarken, daha fazla kazandırmak ve tarımda katma değer yaratmak, sürdürülebilirliği sağlamak için gece gündüz çalışmalarını sürdürmektedir. Bu misyon doğrultusunda NETAFIM, damla sulamanın avantajlarını Türk tarımıyla buluşturup yaygınlaştırarak, yenilikçi adımlarla yatırımlarını artırmaya devam etmektedir.
