Ziraat Bankası, Ziraat Katılım ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından 2024, 2025 ve 2026 yılında tarımda kullandırılacak hazine destekli düşük faizli yatırım ve işletme kredilerine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı 30 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı ve 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi. Cumhurbaşkanı Kararına ilişkin uygulama tebliği ise 1 Mayıs 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı.

Üç yıl uygulanacak kararname ile kredi limitleri birçok kalemde yüzde 100 artırılırken kredi kriterlerinde, tarımsal üretim planlaması, sözleşmeli üretim, organize tarım bölgesi, birinci derece tarım örgütü gibi yeni kriterler getirilmişti. Uygulama tebliğinde bu kriterlere ayrıntılı olarak yer veriliyor.

 Ziraat Bankası, Ziraat Katılım ve Tarım Kredi Kooperatifleri’nden kredi kullanırken bu kriterleri dikkate alarak başvuru yapılması büyük önem taşıyor. Cumhurbaşkanlığının 30 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Kararı’nda yeni kriterler arasında planlı üretim var. Planlı üretim kriterlerini yerine getirenlere birçok kredide ilave yüzde 20 faiz indirimi uygulanacak. Kadın ve genç çiftçilere ilave yüzde 15, organize tarım bölgesi yatırımlarına ilave yüzde 15, birinci derecede tarımsal amaçlı örgütlere ilave yüzde 10, yenilenebilir / atık enerji kullananlara yüzde 5 faiz indirimi uygulanacak. Sözleşmeli üretim yapanlara işletme kredisinde yüzde 15, atıl işletme alımında yatırım kredilerinde yüzde10, kendi yemini üreten, mera kullanımı olanlara yatırım kredisinde yüzde 10 ilave faiz indirimi uygulanacak. Uygulanacak en yüksek indirim oranı yüzde 100 olacak.

Özellikli indirim kriterleri

Uygulama tebliğinde “özellikli indirim kriterleri” adıyla yer alan bu kriterler özetle şöyle: Kararlar kapsamında kredi/finansmandan faydalanacak olan faydalanıcılar (yatırımcılar, üreticiler), aşağıdaki fıkralarda belirtilen özellikli kriterleri sağlamaları halinde, üretim konuları için belirlenen taban indirim oranlarına ilave olarak, şartlarını sağladıkları özellikli kriter indirim oranlarından da yararlandırılır.

Planlı üretim:

Planlı üretim özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için; Tarımsal Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmelik kapsamında Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından belirlenen üretim planlaması ile ilgili koşulların yerine getirilmesi gerekir.

Bu kapsamda;

1. a) Bitkisel üretim için;

1) Bakanlık Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından planlama kapsamına alınan ve Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenen havzalardaki ürünleri üreten faydalanıcılar bu indirim kriterinden yararlandırılır.

2) Planlama kapsamında olup havza ürün deseninde yer almayan ürünleri üreten faydalanıcılar, üretim yaptıkları parseller için özellikli indirim kriterinden yararlandırılmaz.

1. b) Hayvansal üretim için; Bakanlık Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından belirlenen kırmızı et, çiğ süt, beyaz et üretimine yönelik;

1) Süt havzası planlama bölgesi olarak belirlenen Amasya, Çorum, Tokat, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Muş, Erzurum ve Tunceli illerinde,

2) Besi havzası planlama bölgesi olarak belirlenen Ağrı, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Sivas, Şırnak, Tunceli ve Van illerinde,

3) Küçükbaş hayvancılık alanında bütün illerde,

4) Etlik piliç yetiştiriciliğinde planlama bölgesi olarak belirlenen Adana, Hatay, Osmaniye, Kilis, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman, Malatya, Elazığ, Bingöl Samsun, Sinop, Çorum, Amasya, Tokat, Ordu ve Giresun illerinde, üretim yapan faydalanıcılar planlı üretim özellikli kriterinden yararlandırılır.

1. c) Su ürünleri üretimi için; Bakanlık Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından belirlenen türlerde,

1) Balıkçı gemileri adına SUBİS (Su Ürünleri Bilgi Sistemi) üzerinden düzenlenmiş “Özel Avcılık İzni” almış su ürünleri avcılığı faaliyetlerinde bulunan faydalanıcılar,

2) Su ürünleri yetiştiriciliği tesisleri adına düzenlenmiş su ürünleri yetiştiricilik belgeleri olan faydalanıcılar, planlı üretim özellikli kriterinden yararlandırılır.

Sözleşmeli üretim:

Sözleşmeli üretim özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için, Bakanlıkça yayımlanan “Tip Sözleşmeler” ile sözleşmeli üretim yapmaları ve Sözleşmeli Üretim Yönetim Sistemine kayıtlı olması şartı aranır.

Atıl işletme satın alma:

Atıl işletme alımı özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için, kredi/finansman ile satın alınacak hayvancılık işletmesinin asgari bir yıl gayri faal olması gerekir. Bir yıllık süre, işletmeye kayıtlı son hayvanın işletmeden çıkış tarihi esas alınarak belirlenir. Hayvan çıkış tarihinin belirlenmesinde güncel HBS (Hayvancılık Bilgi Sistemi) kayıtları esas alınır.

 Kendi yemini üretme:

  Kendi yemini üretme/mera kullanımı özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için;

1. a) Büyükbaş hayvancılık faaliyetlerinde işletmedeki hayvan başına asgari bir dekar, küçükbaş hayvancılık faaliyetlerinde ise her on hayvan başına bir dekar yem bitkisi üretimi bulunması,
2. b) Tek yıllık, çok yıllık yem bitkilerinden ve/veya ÇKS’de yemlik amaçlı üretildiği belirtilen bitkisel ürünlerden olması,
3. c) Mera kullanan faydalanıcıların bu hususu il/ilçe müdürlüklerinden alacakları belgeyle ibraz etmeleri,

ç) Süt sığırcılığında asgari ekiliş miktarının belirlenmesinde sağmal hayvan sayısının esas alınması gerekir.

Yurt içinde doğan hayvan alımı:

 Yurt içinde doğan hayvan alımı/kullanımı özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için, kredi/finansmanla yeni alınacak hayvanların veya işletmedeki mevcut hayvanların yurt içinde doğmuş olması gerekir.

Kadın ve genç çiftçi:

Kadın çiftçi/girişimci ve/veya genç çiftçi/girişimci özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için;

1. a) Gerçek kişi faydalanıcıların kredi/finansman kullandıkları tarihte 40 yaşını aşmamış (41 yaşından gün almamış) ve/veya kadın olmaları ve kendi adlarına tarımsal üretim faaliyetinde bulunmaları/bulunacak olmaları,
2. b) Tüzel kişi faydalanıcıların ortaklarının asgari %51 hisseye sahip olanlarının, gerçek kişilerde aranan şartı sağlaması ve bu şartı sağlayan ortağın/ortakların, kredi/finansman vadesi boyunca ortaklığının devam etmesi,
3. c) Yatırım kredi/finansmanının dilimler halinde kullandırılması durumunda ilk kredi/ finansman diliminin kullandırıldığı tarihte yukarıdaki kriterlerin sağlanması gerekir.

Yenilenebilir/atık enerji kullanımı:

Yenilenebilir/atık enerji kullanımı özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için, işletmenin enerji ihtiyacının yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak sağlanması ve/veya başka bir faaliyetin sonucu olarak ortaya çıkan atık enerjinin (yüksek ısılı buhar, atık sıcak su ve benzeri) işletmede kullanılabilir enerjiye dönüştürülmesi suretiyle karşılanması gerekir.

Organize tarım bölgesi yatırımları:

Organize tarım bölgesi yatırımları özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için, Organize Tarım Bölgeleri Tüzel Kişiliği tarafından düzenlenmiş arsa tahsis sözleşmesi ibraz edilmesi ve üretim konusuna ilişkin faaliyetin söz konusu arsa sınırlarında gerçekleşmesi gerekir.

Birinci derece tarımsal örgüt:

Birinci derece tarımsal amaçlı örgüt özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için Bakanlık tarafından yayınlanan Birinci Derece Tarımsal Amaçlı Örgüt Listesinde yer alması gerekir.

AB onaylı süt çiftliği:

Avrupa Birliği onaylı süt çiftliği özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için, AB Onaylı Süt Çiftliği Sertifikası ibraz edilmesi gerekir.

Gezginci arıcılık:

 Gezginci arıcılık özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için; Bakanlıkça verilen Veteriner Sağlık Raporu ve/veya Arı Konaklama Belgesinin ibraz edilmesi gerekir.

Damızlık kanatlı yetiştiriciliği:

Damızlık yetiştiriciliği özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için;

1. a) Yatırım kredi/finansmanı kullanacak damızlık kanatlı işletmelerinin kredi/finansman kullandırımının gerçekleşmesini takiben; yeni damızlık kümes kurulumlarında Damızlık Kanatlı İşletmeleri Faaliyet Onay Belgesi, yeni kuluçkahane (damızlık amaçla civciv çıkaran) kurulumlarında ise Kuluçkahane İşletmeleri Faaliyet Onay Belgesinin ibraz edileceğine dair taahhütnamenin verilmesi gerekir.
2. b) Damızlık kanatlı hayvanlar ve damızlık yumurtalar için damızlık büyük ebeveyn/ damızlık ebeveyn olduklarını gösteren veteriner sağlık sertifikası ve/veya faturasının ibraz edilmesi gerekir.
3. c) İşletme kredi/finansmanı kullanacak damızlık kanatlı işletmelerince Bakanlıktan alınmış “Damızlık Kanatlı İşletmeleri Faaliyet Onay Belgesi”, kuluçkahane (damızlık amaçla civciv çıkaran) işletmelerince “Kuluçkahane İşletmeleri Faaliyet Onay Belgesi”nin ibraz edilmesi gerekir.

Yurt içi sertifikalı tohum, fide, fidan kullanımı:

Yurt içi sertifikalı tohum, fide, fidan kullanımı özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için;

1. a) Yurt içinde üretilen sertifikalı tohumu kullanarak bitkisel üretim yapılması ve/veya
2. b) Yurt içinde üretilen sertifikalı/standart belgeli çilek fidesi ve standart olarak üretilen yem bitkileri ve yemeklik dane baklagil tohumları ve bitki pasaportu bulunan sebze fideleri ile üretim yapılması ve/veya
3. c) Yurt içinde üretilen sertifikalı/standart meyve/asma fidanları ile bağ/bahçe tesis edilmesi,

ç) Üretim konusuna göre; kullanılan tohum ve fidana ait sertifikanın, çilek fidesine ait sertifika veya standart çilek fidesi belgesinin ve sebze fidesine ait bitki pasaportunun ibraz edilmesi,

1. d) Üretim konusuna göre; düzenlenen faturalar üzerinde tohum ve fidana ait sertifika tarihi ve numaranın, çilek fidesinde sertifika veya standart çilek fidesi belgesine ait tarih ve numaranın, sebze fidesinde ise operatör numarası ve bitki pasaportu numarasının yazılı olması gerekir.

Organik tarım ve iyi tarım:

Organik tarım/iyi tarım/biyolojik mücadele/biyoteknik mücadele uygulamaları özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için;

1. a) Organik tarım uygulamalarında;

1) 1/12/2004 tarihli ve 5262 sayılı Organik Tarım Kanunu ile 18/8/2010 tarihli ve 27676 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik dahilinde, organik veya geçiş sürecinde, organik tarımsal ürün veya girdi üretilmesi ve,

2) Organik tarım faaliyetine ilişkin statüsü organik veya geçiş sürecinde olan ve OTBİS’te kayıtlı bireysel veya üretici gurubu içinde organik tarım faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerin Bakanlık il müdürlüklerinden OTBİS’e kayıtlı olduklarına dair alınan resmî belgenin ibraz edilmesi ve,

3) Üretim dönemi sonunda düzenlenen sertifikanın ibraz edilmesi gerekir.

1. b) İyi tarım uygulamalarında;

1) 7/12/2010 tarihli ve 27778 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İyi Tarım Uygulamaları Hakkında Yönetmelik esasları dahilinde bireysel (gerçek veya tüzel kişilik) veya grup (üretici örgütü veya müteşebbis) sertifikasyonu kapsamında iyi tarım uygulamaları kriterlerine uygun faaliyette bulunulması ve,

2) Bireysel sertifikasyon kapsamında faaliyet gösteren üreticilerin kontrol ve sertifikasyon kuruluşu kontrolünde iyi tarım uygulamaları faaliyetlerinde bulunduklarına dair söz konusu kuruluşlar ile yaptıkları sözleşmeyi ibraz etmesi ve,

3) Grup sertifikasyonu kapsamında (üretici örgütü veya müteşebbis) iyi tarım uygulamaları faaliyetinde bulunan üreticilerin; bağlı oldukları grubun kontrol ve sertifikasyon kuruluşu ile yaptığı sözleşme ile grup, üretici örgütü ise, üretici örgütünün idari organına verdikleri iyi tarım uygulamaları faaliyetinde bulunacaklarına ilişkin taahhütnameyi; grup, müteşebbis çatısı altında bir araya gelen üreticiler ise müteşebbis ile yaptıkları sözleşmeyi ibraz etmesi,

4) Üretim dönemi sonunda düzenlenen sertifikanın ibraz edilmesi gerekir.

Yağmur hasadı:

Yağmur suyu hasadı özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için; işletmenin sulama suyu ihtiyacının, kısmen veya tamamen yağışlardan elde edilen su ile karşılanabilmesi için, kapalı ortam bitkisel üretim projesi içinde yağmur suyu hasadına ilişkin sistemin yer alması gerekir.

Basınçlı sulama sistemi:

Basınçlı sulama sistemi kullanımı özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için, 21 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen sulama sistemlerinden bir veya birkaçının kullanılıyor olması gerekir.

Makine alımı:

Yurt içinde üretilen makine alımı özellikli kriterinden yararlanılabilmesi için, kredi/finansmanla alınacak makine ve ekipmanların yurt içinde kurulu fabrikalarda/tesislerde üretiliyor olması gerekir. Yurt dışından demonte olarak getirilip yalnızca monte edilmek suretiyle satılan makine ve ekipmanlar bu kapsamda değerlendirilmez.

Özetle, Ziraat Bankası, Ziraat Katılım ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından 2024, 2025 ve 2026 yılında tarımda kullandırılacak hazine destekli düşük faizli yatırım ve işletme kredilerine başvururken bu kriterleri yerine getirenlere ilave faiz indirimi uygulanacak. Uygulama tebliğinin tamamını 1 Mayıs 2024 tarihli Resmi Gazete’de okuyabilirsiniz.