Buğday ve arpada iklimsel olumsuzluklar nedeniyle ciddi oranda rekolte düşüşü bekleniyor. Bununla birlikte serbest piyasada fiyatların, müdahale alım fiyatının altında kalması ise tepkilere yol açtı. Diğer yandan ithalat söylemleri de dolaşmaya başladı. Yetkili merciler, konuya dair açıklamalarda bulundu.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ‘Açıklanan müdahale alım fiyatlarının acilen revize edilmesi ve buğday için ton başına 1750 lira, arpa için ton başına 750 lira fark ödemesi desteğinin artırılması gerekiyor” dedi.
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Ahmet Güldal, hiçbir şekilde buğday ve arpa ithal edilmediğini belirterek, “15 Ekim’e kadar olan ithalat yasağı, hasat döneminin bitmesi, üreticilerimizin ürünlerinin ticarete konu edilmesi sürecinden önce kesinlikle esnetilmeyecek” dedi.
Arpa ve buğday müdahale alım fiyatları revize edilmeli
2023-2024 üretim sezonunda yağışların düzensiz ve geç gelmesi ve sıcaklıkların aniden yükselmesinin bazı bölgelerde bitkide dane oluşumunu olumsuz etkilediğini belirten Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, arpa ve buğdayda rekoltenin düşeceği göz önünde bulundurularak açıklanan müdahale alım fiyatlarının revize edilmesini talep etti.
“Sıcaklıklardaki aşırı yükselişler bitkinin su ihtiyacını artırdığı için sulamaya talep de dolaylı artıyor. Bu da üretim maliyetini önemli ölçüde artırıyor” diyen Şemsi Bayraktar, hububatın suya en çok ihtiyaç duyduğu mart, nisan ve mayıs aylarında düzensiz yağışların tarımsal üretim üzerinde tehdit oluşturduğuna işaret etti.
Arpa ve buğday rekoltesinde düşüş bekleniyor
İklimsel nedenlerle hasadın bu yıl erken başladığını ve ülke genelinde neredeyse yarısının tamamlandığını belirten Bayraktar, şöyle devam etti: “Başta Adana olmak üzere Çukurova’da hasat tamamlandı. Çukurova’da verimde geçen yıla göre artış görülüyor ancak hasat bazı illerde devam edip bazı illerde sona yaklaştı. Buğday ekilişinin yüzde 11’ini oluşturan Marmara Bölgesi ile hasadın hızla devam ettiği buğday ekilişinin yüzde 37’sini oluşturan İç Anadolu Bölgesi’nde çiftçilerimiz, verimde umduğunu bulamadı. İlkbaharda oluşan olumsuz iklim şartları nedeniyle özellikle arpa rekoltesinde geçtiğimiz yıla göre önemli oranda düşüş bekliyoruz. Ziraat odalarımızdan aldığımız bilgiler doğrultusunda hasadı devam eden arpada, rekoltenin geçen yıla oranla yüzde 15 azalarak 9,2 milyon tondan 7,8 milyon tona, buğday rekoltesinin ise yüzde 8-10 azalarak 22 milyon tondan yaklaşık 20 milyon tona düşeceğini tahmin ediyoruz.”
Destekler acilen arttırılmalı
Serbest piyasada fiyatların, müdahale alım fiyatının altında gerçekleştiğini ifade eden Bayraktar, serbest piyasada arpa fiyatlarının müdahale alım fiyatı açıklanmadan önceki fiyatlara göre yüzde 7,7, buğday fiyatlarının ise yüzde 6 gerilediğini aktardı. Bayraktar, “Ekmeklik buğday fiyatlarında müdahale alım fiyatı açıklandıktan sonraki dönemlerde borsalarda yüzde 5 ile yüzde 13,4, arpada ise yüzde 10,7 ile yüzde 14,8 oranlarında düşüş oldu. Buğday fiyatlarındaki gerilemede her ne kadar arz artışı ve kalite düşüklüğünün etkisi olsa da ürününü borsada satma imkanı olmayan ve borcundan ötürü bir an önce satmak isteyen, özellikle küçük aile işletmesine sahip üreticilerimiz ürününü müdahale alım fiyatının oldukça altında tüccara satmak zorunda kalıyor. Bu olumsuz tablonun ortadan kaldırılması ve rekoltenin düşeceği göz önünde bulundurularak acilen açıklanan müdahale alım fiyatlarının revize edilmesi ve buğday için ton başına 1750 lira, arpa için ton başına 750 lira fark ödemesi desteğinin artırılması gerekiyor” dedi.
Buğdayda ithalat yasağı 15 Ekim’den önce kaldırılmayacak
TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal yaptığı açıklamada, hububat alım politikaları kapsamında dış ticaret tedbirleri alındığını söyledi. Söz konusu tedbirlerle hasat döneminde üreticilerin menfaatlerinin korunmasını amaçladıklarını dile getiren Güldal, “Bunlardan birisi 15 Ekim’e kadar hububat ithalatının yasaklanması şeklindeydi. Bu süreç devam ediyor. Hiçbir şekilde buğday ve arpa ithal etmiyoruz. Son günlerde sektörde bu tarihin öne çekildiğine yönelik birtakım söylentiler olduğunu biliyoruz. 15 Ekim’e kadar olan ithalat yasağı, hasat döneminin bitmesi, üreticilerimizin ürünlerinin ticarete konu edilmesi sürecinden önce kesinlikle esnetilmeyecek” ifadelerini kullandı.
İhracat kısıtlamaları kaldırıldı
Güldal, önceki dönemlerde Türkiye’nin içerdeki arz güvenliğini temin etmek için ihracat kısıtlamaları getirildiğini anımsatarak, “2024 hasat döneminde bu ihracat kısıtlamalarını kaldırdık. Hububatta ihracata izin veriyoruz. Yaklaşık 300 bin ton makarnalık buğday, ekmeklik buğday ve arpa olarak son 1 ayda ihracatımız gerçekleşti. Üreticilerimizin korunması açısından önemli ve değerlidir” diye konuştu.
Yerli buğdaydan un ihracatının da kısıtlandığını anlatan Güldal, bu kısıtlamanın da şu an kaldırıldığını söyledi. Güldal, buğdaydan un yaparak yurt dışına, herhangi bir ithalat gerekliliği olmadan ihracat yapabilme olanağı getirildiğini kaydetti.
Güldal, söz konusu süreçlerin sağlıklı bir şekilde devam ettiğinin altını çizerek, şu değerlendirmede bulundu: “Makarnalık ve ekmeklik buğdayda ve arpada ülkemizin menfaatlerini koruyacak fiyatlarla yurt dışına satışlar gerçekleşiyor. İhracat kısıtlarının esnetilmesinde herhangi bir tarih yok. Geçen sene de kısmen yapmıştık. Türkiye’de arz güvenliğini tehdit etmeyecek boyuta ulaşmadan kesiyoruz. Arz fazlası ürünümüzün yurt dışına gitmesine imkan veriyoruz. Bu miktara ulaştığımızda ihracat sınırlaması getirmiş oluyoruz.”
Kaynak: AA
