Buğday ve Arpa Üreticisi Mağdur
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ülkemizde yoğun bir şekilde devam eden buğday ve arpa hasadına ilişkin yaptığı basın açıklamasında ‘TÜİK verilerine göre bu yıl geçen yıla göre buğday üretiminin yüzde 3,8 oranında artarak 20,5 milyon ton, arpa üretiminin yüzde 1,2 oranında artarak 8,6 milyon ton olacağı tahmin ediliyor’ dedi.
Çiftçilerin mağdur edildiğini vurgulayan Şemsi Bayraktar, ‘Rekoltenin artması olumlu olmakla birlikte serbest piyasada fiyatların düşük seyretmesiyle bazı bölgelerde sanayicilerin ve tüccarların çiftçiden ürünü almak istememesi çiftçilerimizi mağdur ediyor. Toprak Mahsulleri Ofisi hasadın bitmek üzere olduğu ve hasadın yeni başladığı bölgelerde randevu sisteminde yaşanan sorunları gidererek acilen alım yapmalıdır. Hasadın başlamadığı bölgelerde ise tedbirlerini almalıdır’ açıklamasında bulundu.
Gümrük vergisinin yükseltilmesi, depoların dolmasını engelleyemedi
Yükselen gümrük vergisinin depolardaki doluluğu önleyemediğini belirten Bayraktar; ‘2022-2023 döneminde özellikle Ekim-Ocak aylarında hatta Şubat ayının sonuna kadar yağışların ülke genelinde yetersiz olması, kuraklık endişesi ve yurt dışı fiyatlarının düşük seyretmesi ilk 5 ayda 6,5 milyon ton buğday ithalatı gerçekleştirilmesine neden oldu. Diğer taraftan geç de olsa gümrük vergi oranlarının hasadın başlamasına sayılı günler kala, mayıs ayı itibarıyla tekrardan yüzde 130’a çıkarılması buğday üretiminin yoğun olduğu birçok bölgede depoların dolmasını engelleyemedi. Bu durum serbest piyasada fiyatların düşük seyretmesine neden oldu’ dedi.
Fiyatların bölgesel olarak bazı yerlerde maliyetin altında kaldığını vurgulayan Bayraktar sözlerine şu şekilde devam etti: ‘TMO alım fiyatını prim hariç makarnalık buğday için ton başına 9 bin lira, ekmeklik buğday için ton başına 8 bin 250 lira, arpa için ton başına 7 bin lira olarak açıkladı. TMO satış fiyatını makarnalık buğday için ton başına 10 bin 200 lira, ekmeklik buğday için 9 bin 350 lira ve arpa için 7 bin 725 lira olarak belirledi. Açıklanan bu fiyatlara rağmen serbest piyasada fiyatlar ortalama olarak; makarnalık buğday için ton başına 8 bin 79 lira, ekmeklik buğday için ton başına 6 bin 982 lira, arpa için ise ton başına 5 bin 697 lira seviyesindedir. Bu konuda Birliğimize ve Ziraat Odalarımıza çiftçilerimizden yoğun şikâyetler geliyor. Serbest piyasadaki fiyatlar bölgesel olarak bazı yerlerde maliyetin altında kalıyor, bazı bölgelerde ise ancak maliyeti karşılıyor. Hiçbir esnaf, tüccar, alın teriyle evine ekmek götüren vatandaş maliyetine ya da zarar ettiği bir işi yapmaz. Bu durum sürdürülebilir değildir ve çiftçinin üretimden uzaklaşmasına neden olmaktadır. Toprak Mahsulleri Ofisi acilen etkili alım politikasını güçlendirerek piyasaya da hâkimiyeti sağlamalıdır. Toprak Mahsulleri Ofisi hızlı alım ve erken ödeme yaparak piyasa fiyatlarını yükseltmelidir. Üreticilerimizin lehine olacak şekilde, bu durum acilen düzeltilmelidir. Bundan başka çaremiz yoktur.’
Piyasada fiyatların yükseleceği beklentisi gerçekleşmedi
Müdahale alım fiyatlarının açıklanması ve Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı buğday ve arpa üreticilerine, kayıtlı üretim miktarı kadar tüm kesimlere (TMO veya piyasa aktörlerine) yapılan satışlar için ton başına buğdayda bin lira, arpada ise 500 lira ilave hububat üretim primi desteğinin verilmesiyle serbest piyasada fiyatların yükseleceği beklentisinin yerini bulamadığını açıklayan Bayraktar; ‘Toprak Mahsulleri Ofisi’nin açıklanan fiyatları piyasayı hareketlendirmemiştir. Diğer yandan Toprak Mahsulleri Ofisi yeni sezonda üreticilerimizden aldığı ürünlere alım fiyatının üzerine her türlü maliyetin ilave edilerek piyasaya satış yapacağını açıklamasına rağmen, depolarda ürünü bulunan sanayiciler ve hububat ticaretiyle uğraşan sektör, piyasadan yeteri kadar ve müdahale alım fiyatı seviyesinde ürün almamıştır. Çiftçilerimiz ürününü düşük fiyat veren tüccar veya diğer piyasa aktörleri yerine Toprak Mahsulleri Ofisine satmak istiyor. Ancak hasadın yoğunlaştığı birçok bölgede çiftçilerimiz Toprak Mahsulleri Ofisinden randevu almakta sorun yaşıyor’ dedi. Bayraktar sözlerine şu şekilde devam etti: ‘Unutulmamalıdır ki çiftçinin hasat edilen ürünü bekletme imkânı yok. Çiftçilerimizin birçoğu borçla üretim yapıyor ve borcunu kapatması gerekiyor. Toprak Mahsulleri Ofisi acilen alım merkezlerini artırarak, gerekirse yığma olarak alım yapmalı ve çiftçilerimizi tüccarın insafına bırakmamalıdır. Ayrıca Toprak Mahsulleri Ofisine ürün satma imkânı olan çiftçilerimizin hesabına 1 ay sonra değil de 15 gün içerisinde ödeme yapılırsa piyasada çiftçinin ürününü yok pahasına almak isteyen fırsatçılara engel olunacaktır. Tarım Kredi Kooperatifleri ve TÜRKŞEKER de geçmiş yıllarda olduğu gibi hububat alımında devreye sokulmalıdır.’
Kaynak: tzob.org
