Bitki Koruma Ürünlerinde Trend Olan Yeni Formulasyonlar

Dr. Sami Dura / Adama                                                                    Seçil Canakayın / Clariant

Pestisitler saf haliyle bitkilere fitotoksisite ve hedef olmayan organizmalara karşı toksisite gösterir. Formüle edilmemiş formdaki pestisitler, çevre ile ilgili tehlikeleri içerdiğinden, formülasyonlarının geliştirilmesinden sonra güvenle ve kolayca uygulanmaya uygun hale gelmiştir. Formülasyonların zaman içinde gelişimi ve yenilikçi yapılandırılmaları değişen teknolojiyle daha da ön plana çıkmıştır.

Bir pestisit formülasyonu için, aktif madde ve diğer yardımcı maddelerle oluşturulan hedeflenen organizmayı kontrol eden kimyasalların bir karışımıdır diyebiliriz.

Bir pestisitin formüle edilmesi, aşağıdaki konularda iyileştirmeleri sağlamıştır:

Bazı pestisitlerin formule edilmemiş hallerinin bitki/organizma üzerinde uygulanamaması ya da etki göstermemesi

Pestisit depolanmasının iyileştirilmesi,

Yüksek etkinlik,

Güvenlik,

İşlenmesini kolaylaştırmak,

Ellleçlemenin kolaylaşması,

Kullanıcı açısından uygulama kolaylığı,

Formule edilmemiş aktif maddelerin raf ömrünün bazı durumlarda kısa olması

Zaman içerisinde değişik amaçlara yönelik bir çok formülasyon tipi vardır. Bu formülasyonlar uluslararası sembollerle ifade edilirler. Başlıcaları AB, AE, AL, AP, BB, BR, CB, CF, CG, CL, CP, CS, DC, DL, DP, DS, DT, EC, ED, EG, EO, ES, EW, FD, FG, FK, FP, FR, FS, FT, FU, FW, GA, GB, GE, GF, GG, GL, GP, GR, GS, GW, HN, KK, KL, KN, KP, LA, LS, LV, MC, ME, MG, MV, OD, OF, OL, OP, PA, PB, PC, PO, PR, PS, RB, SA, SB, SC, SD, SE, SG, SL, SO, SP, SS, ST, SU, TB, TC, TK, TP, UL, VP, WG, WP, WS, WT, XX, ZC, ZE and ZW şeklinde belirtilebilir.

Daha eski olarak kabul edilen formulasyonlara kısaca baktığımızda en çok kullanımı olan formülasyon tipleri EC (Emülsiye Konsantre), WP (Islanabilir Toz), SL (Çözülebilir (sıvı) Konsantre), SP (Çözülebilir Toz) gibi sıralanabilinir.

Son dönemlerde ise daha yenilikçi ve teknolojik olarak geliştirilmiş formulasyonlar olan SC (Süspansiyon Konsantre), CS (Kapsül Süspansiyon), WG (Islanabilir Disperse Granül) olanlar tercih edilmiştir. Bu formulasyon tiplerinin tercih edilmesindeki en önemli neden insan sağlığı ve çevre için tehlikeli çözücülerin (solventlerin) azaltıldığı veya hiç kullanılmadığı, geliştirilmiş – iyileştirilmiş, kararlı, toz olmayan formülasyonlar yenilikçi formülasyonlar olarak benimsenmiş ve trend olmuştur.

Formülasyonların zaman içindeki gelişimi:

Sıvı formülasyonlarda Uçucu organik çözücüden kademeli iyileştirmeyle Solvent bazlı formülasyonlardan su bazlı formülasyonlara  gelişim

Toz formülasyonlarda Tozumayı azaltıcı kademeli iyileştirme çalışmaları

Pestisit formulasyonları genelde sui le karıştırılarak uygulanır ve sudaki davranışlarına göre adlandırılır. Bu bağlamda aşağıdaki tablo formülasyonların karakteristik yapılarına göre nasıl oluşturulduğunu göstermektedir.

Formulasyon tiplerinin uygulama sırasında tanktaki su ile karıştığında oluşan farklılıkları gösteren diyagramlar aşağıdaki gibidir:

İlaçlama tankında;

• SL, SG formülasyonlar tamamen su içersinde çözünerek tam bir berrak solusyon oluşturduğu görülür.
• SC, WG formülasyonların aktif maddeler ise tank içinde şeklinde suspansiyon halinde askıda kalırlar.
• Emülsiyon şeklinde yer alan aktiflerin oluşturduğu EW veya EC formülasyonlar ise solvent içinde çözünmüş ve sürfektanlarca çevrelenmiş bir yapıdadır.
• SE tip formulasyonlar ise aktifler suda süspoemülsiyon halinde hem askıda partiküller hemde solventte çözülmüş ve sürfaktanla bağlanmış bir yapı gösterirler.
• Son dönemde yine teknolojik olarak yenilikçi sayılan CS formülasyonlarda ise aktif madde solventte çözünmüş ve özel bir kaplama ile kapsüllenmiş olarak uygulamayı bekler.
• Özellikle halk sağlığı ilaçlarının formülasyonlarında tercih edilen ZC, ZW ve ZE formülasyonlarında aktif maddeler CS, SC, EW ve SE formülasyonlarıyla kombine edilerek istenen amaçlar sağlanır.
• OD formülasyonlarda ise aktif madde yağ/solvent içinde askıda partiküller halinde yer alırken sürfaktanlarca sarılır ve uygulamaya kadar bu şekilde kalır.

DC Formülasyon Teknolojisi:

Son yıllarda hızlıca trend olan başka bir formülasyon tipide DC formülasyonlardır. Etkinlik ve formulasyon tipi olarak EC ile SC formülasyonlarının arasında bir yer almaktadır. EC tiplerinde aktifin çözünmüş olmasından dolayı fitotoksitite gösterebilen durumlarda ya da SC nin etkinliğinin az olduğu durumlarda DC formulasyonlar optimum etkinlik gösterirler.

DC formülasyonda uygulama suyundaki tank içerisnde yüzen haldeki katı mikronize parçacıkların görünümü.

Formülasyonlardaki gelişim ve evrim; ihtiyaçların değişmesi ve kimya alanındaki yeni teknolojiler ile bütün hızıyla devam etmektedir.

*İşaretli görseller Clariant arşivine aittir.